Η ιστορία της Σαντορίνης

Σαντορίνη

Η Σαντορίνη, Θήρα ή Στρογγύλη (παλαιότερη ονομασία) είναι νησί που βρίσκεται στο νότιο Αιγαίο πέλαγος, στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων, νότια της Ίου και δυτικά από την Ανάφη. Απέχει από τον Πειραιά 128 ναυτικά μίλια και 63 ναυτικά μίλια από τη Κρήτη. Ο Αθηνιός, το μεγαλύτερο λιμάνι του νησιού, έχει δημιουργηθεί στον ομώνυμο όρμο. Η έκταση της είναι 76,19 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Σήμερα η Σαντορίνη είναι ένα από τα διασημότερα τουριστικά κέντρα του κόσμου.

Είναι γνωστή για το ηφαίστειο της. Η τελευταία ηφαιστειακή δραστηριότητα ήταν το έτος 1950. Τμήματα του ηφαιστείου της Σαντορίνης είναι: Η Νέα Καμένη (1707-1711 μ.Χ.), η Παλαιά Καμένη (46-47 μ.Χ.), το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο(ενεργό) (1650 μ.Χ.), τα Χριστιανά νησιά. Η Σαντορίνη ανήκει στο ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου και χαρακτηρίζεται ενεργό ηφαίστειο μαζί με τα Μέθανα, την Μήλο και την Νίσυρο. Η Σαντορίνη καθώς και τα νησιά Θηρασία και Ασπρονήσι είναι απομεινάρια του ηφαιστειογενούς νησιού Στρογγύλη. Η Στρογγύλη ήταν ένας ηφαιστειακός κώνος. Το κεντρικό τμήμα της ανατινάχτηκε μαζί με τον κρατήρα του ηφαιστείου από τηΜινωική έκρηξη που έγινε το 1613 π.Χ. και είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αυτού που σήμερα ονομάζουμε καλδέρα της Σαντορίνης και την καταστροφή του προϊστορικού πολιτισμού του νησιού. Στο θαλάσσιο χάσμα που σχηματίστηκε μεταξύ Θήρας και Θηρασίας, που έχει βάθος 1.500 μέτρων, κατά καιρούς βγήκαν στην επιφάνεια ηφαιστειακοί κώνοι που σχημάτισαν τα εξής νησιά: την Παλαιά, τη Μικρή και τη Νέα Καμένη, την Καμένη Γεωργίου του Α΄, την Καμένη του Φουκέ, την Αφρόσσα και τη Δάφνη. Όλα αυτά τα νησιά μεγάλωναν σιγά-σιγά και ενώθηκαν, εκτός από την Παλαιά Καμένη.

Πηγή: https://el.wikipedia.org

 

«H Σαντορίνη είναι από τους λίγους ελληνικούς τόπους που από πολύ νωρίς εκκίνησαν το ενδιαφέρον της επιστήμης. Στην Καλντέρα της είναι καταγεγραμμένη η ιστορία του πλανήτη μας, που αντιπροσωπεύει πολλές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Και αυτό το μοναδικό γεωλογικό βιβλίο παραμένει μονίμως ανοιχτό και προσιτό σε οποιονδήποτε θελήσει να μελετήσει το κομμάτι αυτό της ιστορίας. Από την άλλη μεριά, το ενεργό ηφαίστειο της Σαντορίνης με τις κατά καιρούς μικρές ή μεγάλες εκρήξεις του αποτελεί επίσης μόνιμο πόλο έλξης για τους γεωλόγους και τους ηφαιστειολόγους. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που η επιστημονική έρευνα όχι μόνο έχει πολύ βαθιές ρίζες στο νησί, αλλά και που το επιστημονικό ενδιαφέρον παραμένει άσβεστο μέχρι σήμερα, ξαφνιάζοντάς μας συνεχώς με τις καινούργιες ανακαλύψεις της έρευνας. Γιατί δεν είναι λίγο να εντοπίζεται στη Σαντορίνη ένα από τα μεγαλύτερα γεωλογικά γεγονότα που γνώρισε η ανθρωπότητα τα τελευταία 10.000 χρόνια, η έκρηξη δηλαδή του ηφαιστείου περίπου λίγο πριν τα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ....».
Το απόσπασμα ανήκει στο κείμενο του Ομότιμου Καθηγητή Αρχαιολογίας Χρ. Γ. Ντούμα, με το οποίο προλογίζει το βιβλίο του Αντώνη Ν. Κονταράτου «Σαντορίνη: Πορεία στο χρόνο» (Εκδόσεις Ηλιότοπος).

Όπως γράφει ο Καθηγητής Πανεπιστημίου κ. Αντώνης Κονταράτος, συνοψίζοντας την ουσία του ηφαιστειακού αυτού τόπου: «...Οι Κυκλάδες έχουν επανειλλημένα υποστεί την καταστρεπτική μανία του ανθρώπου και της φύσης στο πέρασμα πολλών χιλιετηρίδων από την αρχή της ιστορίας τους. Η Σαντορίνη είναι αναμφισβήτητα το εξωτικότερο, το επιβλητικότερο, το ωραιότερο, αλλά και το τραγικότερο νησί του Αιγαίου. Με το πρώτο χάραμα της αυγής η μισοφωτισμένη Καλντέρα με τς σκούρα γκρεμνά της ορθώνεται σαν απειλητικό κάστρο μέσα από μια μουντή θάλασσα που σύμφωνα με την ομηρική περιγραφή του Αιγαίου, μοιάζει με μαύρο κρασί...».

Όπως παρατηρεί ο κ. Κονταράτος, η Θήρα δεν είναι εξ ολοκλήρου ηφαιστειακό νησί και δεν είχε πάντα το σημερινό της μέγεθος. Προτού αρχίσει η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή, δύο βραχώδεις άξονες από ημικρυσταλλοσχιστώδη πετρώματα, ορατοί και σήμερα, αποτελούσαν την αρχική Σαντορίνη.
Ο ένας άξονας ξεκινάει ΝΑ από το Μέσα Βουνό και καταλήγει ΒΔ στον Αθηνιό, μέσω των σχηματισμών του Προφήτη Ηλία και του Πύργου. Ο άλλος άξονας είναι παρακλάδι του πρώτου προς τα ΝΔ και καταλήγει στον Γαβρήλο, στο Ακρωτήρι, που έχει 160 μ. ύψος, φτάνει ως τη θάλασσα και καταλήγει στη Βλυχάδα.
Η αρχική αυτή Σαντορίνη μεγάλωσε σταδιακά και επεκτάθηκε κυρίως προς τα βόρεια, τα βορειοδυτικά και τα δυτικά με την εναπόθεση λάβας από διάφορους κρατήρες, όταν εκεί πριν από πολλές εκατοντάδες χιλιετίες πρωτοξεκίνησε η ηφαιστειακή δράση. Στην πορεία του χρόνου η Σαντορίνη πήρε κάποτε ένα περίπου στρογγυλό σχήμα το οποίο αντιστοιχεί κάπως με τη σημερινή εξωτερική γραμμή της Θήρας, της Θηρασίας και του Ασπρονησιού.
Η Θηρασιά είναι ένα εξ ολοκλήρου ηφαιστειογενές νησί χωρίς κανένα της στερεό υπόβαθρο να φτάνει μέχρι την επιφάνεια της θάλασσας.
Το Ασπρονήσι, δυτικά της Θήρας και νότια της Θηρασιάς, είναι ένα μικρό ερημονήσι, με απότομες πλαγιές. Πήρε το ονομά του από το παχύ στρώμα λευκής ελαφρόπετρας που το καλύπτει.

Οι πλευρές και των τριων νησιών από την μεριά του κόλπου είναι γκρεμνώδεις. Οσο απότομα και ψηλά είναι τα γκρεμνά πάνω από τη θάλασσα, άλλο τόσο είναι και κάτω από την επιφάνειά της. Το μέγιστο ύψος των γκρεμών που αντικρίζει κάποιος μπαίνοντας στον κόλπο της Σαντορίνης είναι στο Ημεροβίγλι (330 μ. περίπου).
Το μέτωπο της Καλντέρας αγκαλιάζει σε μήκος και τα τρια νησιά και αποτελεί ανυπέρβλητο δείγμα ζωγραφικής δεινότητας της φύσης. Ασπρες, μαύρες και κόκκινες ραβδώσεις πανοραμικών διαστάσεων ελίσσονται και μπερδεύονται σε μύριους συνδυασμούς αναπάντεχων σχεδίων και άγριων αποχρώσεων που συνεπαίρνουν το νου.
Μέσα στον θαλάσσιο κόλπο που περικλείνουν οι απόκρημνες πλαγιές της Θήρας, της Θηρασίας και του Ασπρονησιού και λίγο νοτιότερα από το κέντρο του στιβάζονται άτακτα σε δυο ακατοίκητες νησίδες, την Παλαιά Καμένη και τη Νέα Καμένη, τα αλλεπάλληλα στρώματα της λάβας που συσσώρευε εδώ και δυο χιλιετίες η περιοδική ηφαιστειακή δράση. Κάτω από τα μαύρα βράχια, τα οποία περιβρέχει το πέλαγος, βρίσκεται το σημερινό ηφαίστειο. Σαν ένα μισοσβησμένο καμίνι περιμένει τη σπίθα που κάθε τόσο του δίνει νέα ζωή και δύναμη.

Τα ηφαίστεια της Σαντορίνης παρακολουθούνται από επίγεια και δορυφορικά συστήματα που καταγράφουν και την παραμικρή μεταβολή της κατάστασής τους για άμεση επισήμανση τυχόν επαναδραστηριοποίησης.
Το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης περιλαμβάνει τα δυο υπερθαλάσσια ηφαίστεια της Παλαιάς και της Νέας Καμένης και ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο, τον Κουλούμπο. Το υποθαλάσσιο αυτό ηφαίστειο βρίσκεται σε απόσταση 6,5 χιλιομέτρων νοτιοανατολικά από το νησί της Σαντορίνης. Ανακαλύφθηκε το 1650, κατά τη διάρκεια μιας ηφαιστειακής έξαρσης που κράτησε 2-3 μήνες (από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο του 1650). Ένα νησάκι εμφανίστηκε στο σημείο της υποθαλάσσιας έκρηξης, αλλά λίγο αργότερα εξαφανίστηκε. Σήμερα ο μήκους 18 μέτρων ύφαλος Κουλούμπο είναι το πιο ρηχό σημείο του υποβρύχιου ηφαιστειακού κώνου, ο οποίος έχει διάμετρο 1,5 χιλιόμετρο και περιβάλλει τον κρατήρα ο οποίος έχει βάθος 500 μέτρων.

Πηγή: http://www.santorini.gr